Ngành dệt may Việt Nam vừa trải qua một quý kinh doanh bùng nổ chưa từng có, với lợi nhuận toàn ngành tăng vọt 94%. Động lực chính đến từ chiến lược "chạy hàng" quyết liệt để né mức thuế quan 46% của Mỹ.
Áp lực từ quyết định của Mỹ về việc áp mức thuế tạm thời 46% lên hàng dệt may Việt Nam, có hiệu lực từ ngày 01/07, đã tạo ra một "cuộc đua" nước rút chưa từng có trong toàn ngành. Trong 90 ngày được hoãn thi hành trước đó, các doanh nghiệp đã dồn toàn lực để đẩy mạnh sản xuất và giao hàng sớm, tận dụng tối đa cơ hội trước khi cánh cửa hẹp lại.
Không khí khẩn trương bao trùm các nhà máy. Tại May 10, toàn bộ đơn hàng được đẩy sớm về đầu tháng 7, buộc công ty phải tăng ca liên tục. Tương tự, Dệt may Hòa Thọ cũng phải điều chỉnh kế hoạch sản xuất theo từng ngày để đáp ứng lịch giao hàng gấp rút từ các đối tác Mỹ. Một số doanh nghiệp khác như May Đức Giang chọn cách đàm phán chia sẻ chi phí thuế quan với khách hàng, trong khi Dệt May Huế chấp nhận giảm giá 3-5% để giữ đơn hàng.
Chiến lược ứng phó chớp nhoáng này đã mang lại một quý lợi nhuận lịch sử. Thống kê từ 32 doanh nghiệp dệt may niêm yết cho thấy, tổng doanh thu quý II/2025 đạt gần 22.400 tỷ đồng, tăng 10% so với cùng kỳ. Đặc biệt, biên lợi nhuận cải thiện đã giúp tổng lợi nhuận ròng toàn ngành tăng vọt 94%, đạt hơn 1.100 tỷ đồng.
Hàng loạt "ông lớn" trong ngành đã ghi nhận những con số kỷ lục. Vinatex (VGT) báo lãi ròng gần 149 tỷ đồng, tăng đột biến 2.390%. Dệt may Hòa Thọ (HTG) và Dệt may Huế (HDM) cũng lần lượt lập đỉnh lợi nhuận quý cao nhất trong lịch sử hoạt động. Các tên tuổi khác như May Sông Hồng (MSH) và TNG cũng báo lãi tăng trưởng ấn tượng 96% và 39%. Điểm chung của các doanh nghiệp thành công là khả năng chủ động về logistics và nguồn cung nguyên liệu, giúp họ có biên lợi nhuận vượt trội so với nhóm chỉ gia công.
Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng kịp "lên chuyến tàu" này. Bức tranh ngành vẫn có sự phân hóa mạnh. Các doanh nghiệp thiếu đơn hàng ổn định hoặc năng lực sản xuất hạn chế tiếp tục gặp khó. Garmex Sài Gòn (GMC) tiếp tục báo lỗ, trong khi Sợi Thế Kỷ (STK) dù có biên lãi gộp tốt nhưng lợi nhuận bị xóa sạch bởi gánh nặng chi phí tài chính và lỗ tỷ giá.
Hệ quả tất yếu của cuộc đua sản xuất là lượng hàng tồn kho tăng cao. Để chuẩn bị cho giai đoạn tăng tốc, nhiều công ty đã chủ động tích trữ nguyên vật liệu từ quý I. Tại thời điểm cuối tháng 6, tồn kho của TNG tăng 45% so với đầu năm, trong khi Vinatex duy trì mức tồn kho hơn 3.300 tỷ đồng. Đáng chú ý, một số doanh nghiệp có lượng thành phẩm tồn kho lớn, cho thấy rủi ro không kịp xuất hàng trước thời hạn.
Nhìn về nửa cuối năm, dù mức thuế của Mỹ sau đó đã được điều chỉnh giảm về 20%, giúp giảm bớt áp lực, nhưng giới chuyên môn vẫn tỏ ra thận trọng. Ông Lê Tiến Trường, Chủ tịch HĐQT Vinatex, nhận định rủi ro chính sách vẫn hiện hữu và Việt Nam chưa có lợi thế rõ rệt so với các đối thủ cạnh tranh. Các thị trường khác như EU, Nhật Bản, Hàn Quốc dù có tín hiệu phục hồi nhưng vẫn còn yếu.
Quý II/2025 là minh chứng cho khả năng ứng biến của doanh nghiệp dệt may Việt Nam, nhưng đây là một kết quả mang tính tình huống và khó lặp lại. Thay vì phụ thuộc vào các cơ hội ngắn hạn, thách thức dài hạn buộc các doanh nghiệp phải tập trung đầu tư vào chuỗi cung ứng bền vững, đa dạng hóa thị trường và đáp ứng các tiêu chuẩn ngày càng khắt khe về môi trường và xã hội (ESG).
